İlk başta farz edelim ki bir suç işlendi ve bu işlenen suçun kanuni cezası 10 yıl veya üstü olsun. Bu taktirde neler yapılacağını sıralı halde ve detaylarıyla anlatmaya çalışacağım.
İlk başta suçüstü yakalanma ihtimali var ve bu suçüstü yakalamayı vatandaşta, poliste yapabilir. Suçüstü yakalandığınız taktirde durum cumhuriyet savcısına bildirilir ve gözaltına alınırsınız. Aynı zamanda gözaltına alındığınız gibi polis memuru size kanundan doğan haklarınızı bildirir. Haklarınız arasında avukatınızı talep edebileceğiniz eğer yoksa baro tarafından avukat atanabileceğini belirtirler. Avukat talep edildiği taktirde polis avukatınızı veya barodan avukat çağırarak ifade alınır. Bu aşamada kişi susma hakkını kullanabilir. Eğer kişi susma hakkını kullanırsa bu taktirde kollukta artık ifade işlemine devam edilmez ve ifade alınmak için savcılığa geçilir. Olayla ilgili olarak cumhuriyet savcısı bu taktirde ifadeyi alır. Cumhuriyet savcısı gerekli görürse eğer suç işleyen kişiyi tutuklama talebiyle Sulh Ceza Hakimliğine sevk eder. Sulh ceza hakimi şartlar oluştuğuna kanaat getirirse kişinin tutuklanmasına karar verebilir. Bu karara karşı 7 gün içerisinde itiraz edilebilir. Gelin şimdi tutuklamanın şartlarını inceleyelim.
İLK BAŞTA BELİRTMEK GEREKİR Kİ TUTUKLAMA KURUMU BİR CEZALANDIRMA İŞLEMİ DEĞİLDİR. YANİ KİŞİYİ CEZALANDIRMAK AMACIYLA TUTUKLANMASINA KARAR VERİLMEMELİDİR.
Tutuklama esasında bir koruma tedbiridir. Yani cezalandırma amacı taşımamaktadır. Fakat ülkemizde tam tersine uygulamalar söz konusu olabilmektedir.
Göz altına alınmanın gerçekleşebilmesi için, soruşturma yönünden gözaltının gerekli olması gerekmektedir. Aynı zamanda kişinin suçu işlendiğine dair kuvvetli bir şüphenin bulunması gerekmektedir. Bu şartlar gerçekleştiği taktirde kişi gözaltına alınabilmektedir. Göz altı süresi 24 saati geçemez. Fakat uygulamada diğer bir sorun 24 saat boyunca kolluk kuvvetlerinin şüpheliyi gözaltında tutmaya çalışmalarıdır. En kısa sürede kişinin gözaltı işlemi sona erdirilmelidir. Kanun açıkça gözaltı hükmünü bu şekilde düzenlemiştir. Göz altına alabilecek kişi kural olarak Cumhuriyet savcısıdır yani Cumhuriyet Savcısının emriyle suç işleyen kişi gözaltına alınır. Fakat kanunen bazı istisnaları bulunmaktadır. Suçüstü hâlleriyle sınırlı olmak kaydıyla; kişi hakkında aşağıdaki bentlerde belirtilen suçlarda mülki amirlerce belirlenecek kolluk amirleri tarafından yirmi dört saate kadar, şiddet olaylarının yaygınlaşarak kamu düzeninin ciddi şekilde bozulmasına yol açabilecek toplumsal olaylar sırasında ve toplu olarak işlenen suçlarda kırk sekiz saate kadar gözaltına alınma kararı verilebilir. Bu taktirde kollukta gözaltına alabilir. Tutuklamanın şartlarına kısaca değinelim.
En başta kuvvetli suç şüphesinin bulunması gerekmektedir. Kuvvetli suç şüphesinden kasıt aslında, neredeyse suçun işlendiğine emin olmaktan bahsedilir. Aynı zamanda kanunda somut delil bulunması aranır yani kanun tutuklamanın gerçekleşebilmesini zorlaştırmıştır. Aslında bir nevi keyfiliğin önüne geçmeye çalışılmıştır.
-Delilleri yok etme ve gizleme çabası olacak. -Tanık, mağdur veya başkaları üzerinde baskı yapılması girişiminde bulunulması. -Bunun yanında kanun tutuklama koruma tedbirinin verilebilmesi için belirli suçları düzenlemiştir. Yani o suçlar dışındaki suçlara tutuklama koruma tedbiri verilemez. Bu suçlar;
-Soykırım ve insanlığa karşı suçlar (madde 76, 77, 78)
-Göçmen kaçakçılığı ve insan ticareti (madde 79, 80)
-Kasten öldürme (madde 81, 82, 83), -Kasten yaralama (madde 86, fıkra 3, bent b, e ve f) ve neticesi sebebiyle ağırlaşmış kasten yaralama (madde 87),
-İşkence (madde 94, 95)
-Cinsel saldırı (birinci fıkra hariç, madde 102),
-Çocukların cinsel istismarı (madde 103),
-Hırsızlık (madde 141, 142) ve yağma (madde 148, 149)
-Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti (madde 188),
-Suç işlemek amacıyla örgüt kurma (iki, yedi ve sekizinci fıkralar hariç, madde 220),
-Devletin Güvenliğine Karşı Suçlar (madde 302, 303, 304, 307, 308),
-Anayasal Düzene ve Bu Düzenin İşleyişine Karşı Suçlar (madde 309, 310, 311, 312, 313, 314, 315)
Bu suçlar sadece bazıları kanunun ilgili maddesinde daha fazla suç sayılmıştır.
Kişi sulh ceza hakimliğine çıktı diyelim ve sonuç ne olursa olsun soruşturma devam etti. Soruşturma devam etmesi sonucunda Cumhuriyet savcısı gerekli delilleri toplayıp iddianame hazırlar. Bu iddianameyi mahkemeye sunar. Mahkeme iddianameyi kabul eder veya etmez. Eğer ederse artık soruşturma aşaması sona ermiş olur ve kovuşturma aşaması başlar. İddianameyi iade edip yeni bulguların bulunup eklenmesini isteyebilir.
Savcı KYOK da verebilir. KYOK(kovuşturmaya yer olmadığı kararı) verildikten sonra artık soruşturma aşaması sona ermiş olur.
Daha detaylı bilgi ve hukuksal destek için bize ulaşabilirsiniz.
