Boşanma davası yalnızca duygusal bir ayrılık değil; aynı zamanda ciddi hukuki sonuçlar doğuran, tarafların ekonomik ve sosyal hayatını etkileyen karmaşık bir süreçtir. Bu sürecin en kritik aşamalarından biri de mal paylaşımıdır. Peki, boşanma halinde mal paylaşımı nasıl yapılır? Hangi mallar kimin sayılır? Mal rejimi nedir ve kim hangi hakka sahiptir?
Bu makalede, boşanma davasında mal paylaşımı süreci, Türk Medeni Kanunu’na göre mal rejimleri, dava süreci ve uygulamadaki önemli noktalar ayrıntılı şekilde açıklanmaktadır.
Türk Medeni Kanunu’na göre, eşler arasında evlilik süresince geçerli olan ve malların nasıl yönetileceğini, kullanılacağını ve evlilik sona erdiğinde nasıl paylaşılacağını düzenleyen kurallara mal rejimi denir.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi (Yasal Rejim)
Mal Ayrılığı Rejimi
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
Mal Ortaklığı Rejimi
01.01.2002 tarihinden itibaren, eşler aksi yönde sözleşme yapmadıkça, edinilmiş mallara katılma rejimi yasal olarak kabul edilmektedir. Eşler, isterlerse noterde mal rejimi sözleşmesi ile başka bir rejimi seçebilirler.
En çok karşılaşılan ve varsayılan mal rejimidir. Bu sistemde, evlilik süresince edinilen mallar ortak kabul edilir ve boşanma halinde eşit şekilde paylaşılır.
TMK m. 219’a göre edinilmiş mallar şunlardır:
Eşlerin çalışmaları karşılığında elde ettikleri maaş, ücret, prim, ikramiye
Sosyal güvenlik ve emeklilik kurumlarından alınan ödemeler
Çalışmaya dayalı tazminatlar (kıdem, ihbar tazminatları)
Mal varlığından elde edilen gelirler (kira geliri, faiz vb.)
Edinilmiş malların yerine geçen değerler (satılan araba yerine alınan para gibi)
TMK m. 220’ye göre kişisel mallar şunlardır:
Evlilikten önce kişiye ait mallar
Miras veya bağış yoluyla edinilen mallar
Manevî tazminatlar
Kişisel kullanım eşyaları
Kişisel malların yerine geçen değerler
📌 Not: Eşlerden birinin miras yoluyla edindiği ev kişisel maldır, ancak bu ev kiraya verilmişse kira geliri edinilmiş maldır.
Mal paylaşımı, boşanma davası ile birlikte görülmez. Öncelikle boşanma kararının kesinleşmesi gerekir. Bu karar kesinleştikten sonra mal rejimi tasfiyesi davası açılabilir.
Dava, aile mahkemesinde açılır.
Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır (TMK m. 178).
Davada, eşlerin katkı oranları, malın edinilme şekli ve belgeler önemlidir.
Mal paylaşımında eşlerin kişisel malları dikkate alınmaz, yalnızca edinilmiş mallar üzerinden hesaplama yapılır.
Her mal, doğrudan paylaşılacak nitelikte olmayabilir. Örneğin, evlilik süresinde eşlerden biri kendi üzerine bir ev almış, ancak diğeri bu evin alınmasına maddi katkı sağlamış olabilir. Bu durumda katkı payı alacağı doğar.
Kişisel mala eşin yaptığı katkılar (örneğin, altın bozdurma, kredi ödeme) karşılığında talep edilen alacaktır.
Kişisel bir malın değeri, diğer eşin katkısıyla artmışsa (örneğin, yapılan tadilatlar), bu değer artışı karşılığı eşin alacağı doğar.
Tapunun tek eş adına olması: Evlilik süresince alınan mal tapuda sadece bir eşin adına olsa da, diğer eş bu mal üzerinde hak iddia edebilir. Tapu tek başına belirleyici değildir.
Eşin ev hanımı olması: Eşlerden biri çalışmıyor ve geliri yoksa dahi, evin idamesi ve çocuk bakımı gibi katkıları nedeniyle edinilmiş mallardan pay alabilir.
Evlenmeden önce alınan ev: Evlilik öncesi alınan ev kişisel maldır, ancak kredi evlilik süresinde ödenmişse katkı payı talep edilebilir.
Eğer eşler noterde bir mal rejimi sözleşmesi imzaladıysa (örneğin mal ayrılığı), boşanma sonrası mal paylaşımı bu sözleşmeye göre yapılır. Bu durumda edinilmiş mallar ortak kabul edilmez, herkes kendi malının sahibi olur.
📌 Bu nedenle evlilik öncesi veya sırasında yapılan mal rejimi sözleşmeleri, boşanma anında doğrudan etkili olur ve tasfiye sürecini önemli ölçüde etkiler.
Evet, taraflar anlaşma sağlayarak mal paylaşımı yapabilir. Ancak bu anlaşmanın hukuken geçerli olması ve ileride uyuşmazlık doğurmaması için:
Yazılı bir protokol yapılmalı
Tarafların rızası alınmalı
Mümkünse noter ya da avukat aracılığıyla hazırlanmalıdır
👩⚖️ Özellikle yüksek değerde malvarlığı veya miras hakkı varsa, bir aile hukuku avukatı ile çalışmak hak kaybını önleyecektir.
Mal paylaşımı boşanma davasıyla birlikte yapılabilir mi?
Hayır. Mal paylaşımı, boşanma kararının kesinleşmesinden sonra ayrı bir dava olarak görülür.
Eşim çalışmadı, yine de mallarda hakkı var mı?
Evet. Çalışmayan eş de evin düzenine katkı sağladığı için edinilmiş mallar üzerinde hak sahibidir.
10 yıl geçerse ne olur?
Mal paylaşımı davası açılmazsa, hak zamanaşımına uğrar. 10 yıl sonra dava açmak mümkün değildir.
Krediyle alınan ev nasıl paylaşılır?
Kredi evlilik sürecinde ödendiyse, ev edinilmiş mal sayılır. Katkı oranları mahkemece belirlenir.
Boşanma süreci sadece duygusal bir ayrılık değil, aynı zamanda ekonomik bir ayrılıktır. Mal paylaşımı davası, evlilik sürecinde edinilen malların adil şekilde bölüşülmesini sağlar. Ancak bu süreçte yapılacak en küçük hata bile ciddi hak kayıplarına yol açabilir.
📌 Bu nedenle, mal paylaşımı konusunda doğru yönlendirme alabilmek ve haklarınızı en iyi şekilde koruyabilmek için uzman bir boşanma avukatına danışmanız önerilir.
Daha detaylı bilgi ve hukuksal destek için bize ulaşabilirsiniz.
MUTLU HUKUK | AV. LEVENT MUTLU
